Αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων: Πηγή κέρδους για τον ιδιώτη ή συμβολή σε μια αξιοβίωτη καθημερινότητα;
Η εξάντληση των ενεργειακών και υλικών πόρων, η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων και η κλιματική αλλαγή, θέτουν σε αμφισβήτηση την ίδια τη βιωσιμότητα του ανθρώπινου είδους. Το “πρόβλημα των σκουπιδιών” (όπως και αυτού της κλιματικής αλλαγής) δεν είναι απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα που μπορεί να λυθεί μόνο με τεχνικά μέσα, αλλά βρίσκεται στην καρδιά του δόγματος του καπιταλισμού της συνεχούς ανάπτυξης, που καταστρέφει την γη, το φυσικό περιβάλλον, τον άνθρωπο.
Στην φύση δεν υπάρχει η
έννοια του σκουπιδιού. Οι εκροές από το ένα σύστημα γίνονται εισροές για
ένα άλλο σε μία αέναη κυκλική κίνηση της ύλης και της ενέργειας. Η ροή
αυτή είναι το αποτέλεσμα, αλλά και το αίτιο της ύπαρξης της ζωής
δημιουργώντας μέσα από εκατομμύρια χρόνια τις συνθήκες για την εμφάνιση
περίπλοκων και εξελιγμένων έμβιων όντων όπως o άνθρωπος.
Ο σύγχρονος άνθρωπος στο κυρίαρχο κοινωνικό/οικονομικό σύστημα, θέτοντας τον εαυτό του υπεράνω και εκτός αυτής της διαδικασίας υπονομεύει την ίδια του την επιβίωση. Η ανεξέλεγκτη απόρριψη των απορριμμάτων πάλι στον περιβάλλον μέσω χωματερών, χωρίς την ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση και οικονομική επαναξιοπoίηση των συγκεκριμένων υλικών και πρώτων υλών συνιστά περιβαλλοντικό έγκλημα. Μια τέτοια πρακτική σημαίνει την αέναη ανάγκη της ανθρωπότητας να καταβροχθίζει και να εξορύσσει με συνεχείς ρυθμούς τους πεπερασμένους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της γης, προκειμένου να εξασφαλίζονται οι πρώτες ύλες για την καπιταλιστική παραγωγική διαδικασία. Η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ενεργειακή, υλική και οικονομική αυτάρκεια των τοπικών κοινοτήτων, είναι οι άξονες πάνω στους οποίους θα πρέπει να σχεδιαστεί η μετάβαση σε έναν βιώσιμο πολιτισμό.
Η κοινή μας αντίληψη ως Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα, είναι πως τα σκουπίδια δεν είναι για πέταμα, είναι κοινά παραγόμενα προϊόντα που παράγει καθένας/μια από μας. Η κοινωνία έχει δικαίωμα στο μοντέλο και στον έλεγχο της διαχείρισής τους, διότι ο τρόπος με τον οποία μια κοινωνία δημιουργεί απορρίμματα, ο τρόπος με τον οποίο τα μαζεύει και τα διαχειρίζεται, αφορά άμεσα την ζωή των παρόντων και των μελλοντικών γενεών, όπως και την επιβίωση ή όχι του φυσικού περιβάλλοντος.
Τα τελευταία χρόνια τα απορρίμματα έχουν μετατραπεί σε εμπόρευμα το οποίο παράγει κέρδος μέσω της διαχείρισής του, για τους ιδιώτες επιχειρηματίες. Με αποτέλεσμα την προσπάθεια εκ μέρους κυβερνήσεων, Περιφερειών, Δήμων και φυσικά μεγάλων επιχειρήσεων, για ιδιωτικοποίηση αυτής της, τόσο κρίσιμης για τις ζωές όλων μας, δημόσιας υπηρεσίας. Παράλληλα, το υπάρχον μοντέλο αποκομιδής και διαχείρισης απορριμμάτων έχει φτάσει στα όρια του: Η χωματερή της Φυλής έχει κορεστεί εδώ και πολλά χρόνια, αποτελεί πηγή θανάτου για τους εκεί κατοίκους και μόλυνσης του περιβάλλοντος. Οι κάτοικοι αγωνίζονται για να κλείσει, ενώ οι διάφορες κυβερνήσεις σφυρίζουν αδιάφορα.
H θέση μας για την αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, συμπυκνώνεται στα εξής:
1. Χρειαζόμαστε ένα σύστημα Διαχείρισης Απορριμμάτων δημόσιου χαρακτήρα, με σταθερές εργασιακές σχέσεις, κοινωνικό έλεγχο προς όφελος των εργαζομένων και της κοινωνίας συνολικά, όπως και του περιβάλλοντος και όχι των ιδιωτικών συμφερόντων. Συνεπώς, είμαστε αντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής και διαχείρισης των απορριμμάτων, είμαστε αντίθετοι με την ύπαρξη και λειτουργία της Ε.Ε.Α.Α. (Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης) και κάθε μορφής ιδιωτικής παρέμβασης στην διαδικασία αποκομιδή/διαχείριση απορριμμάτων.
2. Θεωρούμε απαραίτητη και αναγκαία τόσο την εφαρμογή της αποκέντρωσης στην διαχείριση των απορριμμάτων, όσο και την σύνδεση αυτών των αποκεντρωμένων δομών, με έναν δημόσιο φορέα διαχείρισης απορριμμάτων, ο οποίος θα έχει την συνολική εποπτεία των επιμέρους δομών. Στην κατεύθυνση αυτή, προκρίνουμε την εκπόνηση τοπικών σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων από τους Δήμους, τα οποία να έχουν δημόσιο χαρακτήρα, σταθερές εργασιακές σχέσεις (και όχι ελαστικές οποιασδήποτε μορφής) και χωροθετήσεις που δεν θα καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον. Τα σχέδια αυτά να υλοποιούνται ανά Δήμο.
3. Ο μπλε κάδος (δλδ το σύστημα με τον ένα κάδο για όλα τα ανακυκλώσιμα που εφαρμόζεται ευρέως σε Δήμους της Αττικής) έχει αποτύχει ως λογική και σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων. Προκρίνουμε ως τη μόνη σωστή και αποτελεσματική διαδικασία αποκομιδής των απορριμμάτων, την διαλογή στην πηγή (4-5 κάδοι, ξεχωριστά το πλαστικό, το γυαλί, το αλουμίνιο, το χαρτί κλπ). Το σύστημα αυτό ήδη εφαρμόζεται στον Δήμο Βύρωνα από το 2008 με πρωτοβουλία του σωματείου των εργαζόμενων και πρέπει να αναπτυχθεί και να βελτιωθεί περαιτέρω με τη συμμετοχή των κατοίκων της γειτονιάς μας. Υποστηρίζουμε τον άμεσο πολλαπλασιασμό των σημείων ανακύκλωσης που βρίσκονται στις γειτονιές του Βύρωνα, με στόχο προοπτικά, να εφοδιαστεί κάθε πολυκατοικία και μονοκατοικία με το σύστημα των 4 κάδων.
4. Ο δήμος Βύρωνα να εισπράξει αναδρομικά το τέλος ανακύκλωσης που αντιστοιχεί στην ανακύκλωση που υλοποίησε από το 2008 έως και σήμερα και το οποίο παράνομα το εισέπραξε και συνεχίζει να το εισπράττει και να μην το αποδίδει, η Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης/Ανακύκλωσης.
5. Ο ΧΥΤΑ Φυλής πρέπει να κλείσει άμεσα. Αρνούμαστε την ύπαρξη και λειτουργία εργοστασίων καύσης σύμμεικτων απορριμμάτων.
6. Άμεσα να ξεκινήσει η ανακύκλωση οργανική (κομποστοποίηση).
7. Τα επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα δεν πρέπει να περάσουν στα χέρια ιδιωτών. Για τον λόγο αυτόν, θεωρούμε αναγκαία η ύπαρξη ειδικής μέριμνας για την φιλοπεριβαλλοντική διαχείριση από δημόσιο φορέα, με τις κατάλληλες και αναγκαίες επιστημονικά διαδικασίες.
Για όλα τα παραπάνω, χρειαζόμαστε κοινωνική ευαισθητοποίηση και ενεργή συμμετοχή των κατοίκων. Για να μειώσουμε τα σκουπίδια, να επαναχρησιμοποιήσουμε τα υλικά, να ανακυκλώσουμε όλα τα ρεύματα των απορριμμάτων, να κομποστοποιήσουμε τα ζυμώσιμα, να αξιοποιήσουμε την ενέργεια, και να διαχειριστούμε τα ελάχιστα σύμμεικτα. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε λαϊκές συνελεύσεις για να αναπτυχθεί ο διάλογος, η συμμετοχή και έλεγχο από τους ίδιους τους κατοίκους, στις αποφάσεις των Δήμων και της Περιφέρειας.
Ο σύγχρονος άνθρωπος στο κυρίαρχο κοινωνικό/οικονομικό σύστημα, θέτοντας τον εαυτό του υπεράνω και εκτός αυτής της διαδικασίας υπονομεύει την ίδια του την επιβίωση. Η ανεξέλεγκτη απόρριψη των απορριμμάτων πάλι στον περιβάλλον μέσω χωματερών, χωρίς την ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση και οικονομική επαναξιοπoίηση των συγκεκριμένων υλικών και πρώτων υλών συνιστά περιβαλλοντικό έγκλημα. Μια τέτοια πρακτική σημαίνει την αέναη ανάγκη της ανθρωπότητας να καταβροχθίζει και να εξορύσσει με συνεχείς ρυθμούς τους πεπερασμένους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της γης, προκειμένου να εξασφαλίζονται οι πρώτες ύλες για την καπιταλιστική παραγωγική διαδικασία. Η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ενεργειακή, υλική και οικονομική αυτάρκεια των τοπικών κοινοτήτων, είναι οι άξονες πάνω στους οποίους θα πρέπει να σχεδιαστεί η μετάβαση σε έναν βιώσιμο πολιτισμό.
Η κοινή μας αντίληψη ως Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα, είναι πως τα σκουπίδια δεν είναι για πέταμα, είναι κοινά παραγόμενα προϊόντα που παράγει καθένας/μια από μας. Η κοινωνία έχει δικαίωμα στο μοντέλο και στον έλεγχο της διαχείρισής τους, διότι ο τρόπος με τον οποία μια κοινωνία δημιουργεί απορρίμματα, ο τρόπος με τον οποίο τα μαζεύει και τα διαχειρίζεται, αφορά άμεσα την ζωή των παρόντων και των μελλοντικών γενεών, όπως και την επιβίωση ή όχι του φυσικού περιβάλλοντος.
Τα τελευταία χρόνια τα απορρίμματα έχουν μετατραπεί σε εμπόρευμα το οποίο παράγει κέρδος μέσω της διαχείρισής του, για τους ιδιώτες επιχειρηματίες. Με αποτέλεσμα την προσπάθεια εκ μέρους κυβερνήσεων, Περιφερειών, Δήμων και φυσικά μεγάλων επιχειρήσεων, για ιδιωτικοποίηση αυτής της, τόσο κρίσιμης για τις ζωές όλων μας, δημόσιας υπηρεσίας. Παράλληλα, το υπάρχον μοντέλο αποκομιδής και διαχείρισης απορριμμάτων έχει φτάσει στα όρια του: Η χωματερή της Φυλής έχει κορεστεί εδώ και πολλά χρόνια, αποτελεί πηγή θανάτου για τους εκεί κατοίκους και μόλυνσης του περιβάλλοντος. Οι κάτοικοι αγωνίζονται για να κλείσει, ενώ οι διάφορες κυβερνήσεις σφυρίζουν αδιάφορα.
H θέση μας για την αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, συμπυκνώνεται στα εξής:
1. Χρειαζόμαστε ένα σύστημα Διαχείρισης Απορριμμάτων δημόσιου χαρακτήρα, με σταθερές εργασιακές σχέσεις, κοινωνικό έλεγχο προς όφελος των εργαζομένων και της κοινωνίας συνολικά, όπως και του περιβάλλοντος και όχι των ιδιωτικών συμφερόντων. Συνεπώς, είμαστε αντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής και διαχείρισης των απορριμμάτων, είμαστε αντίθετοι με την ύπαρξη και λειτουργία της Ε.Ε.Α.Α. (Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης) και κάθε μορφής ιδιωτικής παρέμβασης στην διαδικασία αποκομιδή/διαχείριση απορριμμάτων.
2. Θεωρούμε απαραίτητη και αναγκαία τόσο την εφαρμογή της αποκέντρωσης στην διαχείριση των απορριμμάτων, όσο και την σύνδεση αυτών των αποκεντρωμένων δομών, με έναν δημόσιο φορέα διαχείρισης απορριμμάτων, ο οποίος θα έχει την συνολική εποπτεία των επιμέρους δομών. Στην κατεύθυνση αυτή, προκρίνουμε την εκπόνηση τοπικών σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων από τους Δήμους, τα οποία να έχουν δημόσιο χαρακτήρα, σταθερές εργασιακές σχέσεις (και όχι ελαστικές οποιασδήποτε μορφής) και χωροθετήσεις που δεν θα καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον. Τα σχέδια αυτά να υλοποιούνται ανά Δήμο.
3. Ο μπλε κάδος (δλδ το σύστημα με τον ένα κάδο για όλα τα ανακυκλώσιμα που εφαρμόζεται ευρέως σε Δήμους της Αττικής) έχει αποτύχει ως λογική και σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων. Προκρίνουμε ως τη μόνη σωστή και αποτελεσματική διαδικασία αποκομιδής των απορριμμάτων, την διαλογή στην πηγή (4-5 κάδοι, ξεχωριστά το πλαστικό, το γυαλί, το αλουμίνιο, το χαρτί κλπ). Το σύστημα αυτό ήδη εφαρμόζεται στον Δήμο Βύρωνα από το 2008 με πρωτοβουλία του σωματείου των εργαζόμενων και πρέπει να αναπτυχθεί και να βελτιωθεί περαιτέρω με τη συμμετοχή των κατοίκων της γειτονιάς μας. Υποστηρίζουμε τον άμεσο πολλαπλασιασμό των σημείων ανακύκλωσης που βρίσκονται στις γειτονιές του Βύρωνα, με στόχο προοπτικά, να εφοδιαστεί κάθε πολυκατοικία και μονοκατοικία με το σύστημα των 4 κάδων.
4. Ο δήμος Βύρωνα να εισπράξει αναδρομικά το τέλος ανακύκλωσης που αντιστοιχεί στην ανακύκλωση που υλοποίησε από το 2008 έως και σήμερα και το οποίο παράνομα το εισέπραξε και συνεχίζει να το εισπράττει και να μην το αποδίδει, η Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης/Ανακύκλωσης.
5. Ο ΧΥΤΑ Φυλής πρέπει να κλείσει άμεσα. Αρνούμαστε την ύπαρξη και λειτουργία εργοστασίων καύσης σύμμεικτων απορριμμάτων.
6. Άμεσα να ξεκινήσει η ανακύκλωση οργανική (κομποστοποίηση).
7. Τα επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα δεν πρέπει να περάσουν στα χέρια ιδιωτών. Για τον λόγο αυτόν, θεωρούμε αναγκαία η ύπαρξη ειδικής μέριμνας για την φιλοπεριβαλλοντική διαχείριση από δημόσιο φορέα, με τις κατάλληλες και αναγκαίες επιστημονικά διαδικασίες.
Για όλα τα παραπάνω, χρειαζόμαστε κοινωνική ευαισθητοποίηση και ενεργή συμμετοχή των κατοίκων. Για να μειώσουμε τα σκουπίδια, να επαναχρησιμοποιήσουμε τα υλικά, να ανακυκλώσουμε όλα τα ρεύματα των απορριμμάτων, να κομποστοποιήσουμε τα ζυμώσιμα, να αξιοποιήσουμε την ενέργεια, και να διαχειριστούμε τα ελάχιστα σύμμεικτα. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε λαϊκές συνελεύσεις για να αναπτυχθεί ο διάλογος, η συμμετοχή και έλεγχο από τους ίδιους τους κατοίκους, στις αποφάσεις των Δήμων και της Περιφέρειας.
Δεκέμβριος 2015
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΥΡΩΝΑ
__________________________
* Οι θέσεις αυτές συμπληρώθηκαν και εμπλουτίστηκαν στη συνέλευση του ΚΠΚΒ την Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015
